پارک ملی بمو

موقعیت جغرافیایی:

   پارک ملی بمو در شمال استان فارس و در 30 کیلومتری شمال شرقی شهر شیراز در طول جغرافیایی َ29 ˚52 تا   َ56 ˚52 و عرض جغرافیایی َ39 ˚29 تا َ50 ˚29 با وسعت 48000 هکتار قرار دارد و به وسیله جاده شیراز- اصفهان به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می گردد.

تاریخچه حفاظت :

پارک‌ ملی‌ بمو در سال‌ 1341 با گستردگی‌ حدود 100000 هکتار به‌ عنوان ‌منطقه‌ ممنوعه‌ اعلام‌ گردید و به‌ تدریج‌ از وسعت‌ آن‌ کاسته‌ شد. در سال‌ 1346 به‌ منطقه‌حفاظت‌ شده‌ تغییر نام‌ یافت‌ و در سال‌ 1349 به‌ پارک‌ وحش‌ و سپس‌ پارک‌ ملی‌ بمونامگذاری‌ گردید. وسعت‌ پارک‌ ملی‌ بمو در حال‌ حاضر در حدود 48000 هکتار می‌باشد .

 

اقلیم :

پارک ملی بمو دارای‌ اقلیم‌ نیمه‌ خشک‌ سرد با بارندگی‌ زمستانه‌ می‌باشد. متوسط بارندگی‌ سالیانه‌ در ایستگاه‌ اصلی‌ معرف‌ منطقه‌ یعنی‌ شیراز، برابر392.9 میلیمتر و همچنین دمای‌ متوسط سالیانه‌ ایستگاه‌ فوق‌ الذکر برابر 17.9 درجه‌ سانتیگراد است‌ . بررسی‌ باد منطقه‌ نشان‌ دهنده‌ غالب‌ بودن‌ بادهای‌ شمال‌ غربی‌ و غربی‌ در منطقه‌ می‌باشد.

 

 

 زمین شناسی ، توپوگرافی و عوارض طبیعی :

پارک ملی بمو در زون‌ زاگرس‌ چین‌ خورده‌ قرار دارد . درمحدوده‌ پارک ملی بمو سازندهای‌ متعددی‌ رخنمون‌ داردکه می توان به مواردی چون آهکهای‌ سروک‌، آهکهای‌ تربور، سازندساچون‌، توده‌های‌ کربناته‌ آسماری‌ - جهرم‌، سازند رازک‌، سازند آغاجاری‌، سازندبختیاری‌ و نهشته‌های‌ کواترنری‌ اشاره کرد .

بلندترین نقطه پارک ، قله کوه بمو با ارتفاع 2700 متر می باشد. همچنین پارک ملی بمو شامل 3 رشته کوه است که به موازات هم از شرق به غرب کشیده شده ودرمیان این کوهها دشتهای باریکی قراردارند که دریکی از آنها جمعیت قابل توجهی از آهو مشاهده می شود. درتپه ماهورها ودامنه های کوهها قوچ ومیش زندگی می کنند وپرتگاههای صخره ای این پارک نیز زیستگاه مناسب بزوپازن وحشی است .هوای مطلوب همراه با بارندگی مناسب باعث رویش گیاهان متنوع دراین پارک گردیده است. دربهار زودرس پارک ملی بمو انواع گلهای پامچال ، لاله وشقایق منطقه رامی پوشاند .

 

 

منابع آبی (چشمه ها ، قنات ها و آبشخورها )

 

حوزه	چشمه و آبشخورهای مهم	حدود و میزان آبدهی
الف) پاسگاه سعدی	قنات قراولخانه	2 اینچ
	چشمه سلمانی	3 اینچ
	قنات آب تلخ	10 اینچ
	چشمه چنار باقر	1 اینچ
	چاه کلک	1 اینچ
ب ) پاسگاه باجگاه	چشمه چرو	5/2 اینچ
	چشمه فیل ( دو آبشخور فیل و پاسگاه قدیم مشروب می کند )	5/2 اینچ
	چشمه گردو	5/0 اینچ
	چشمه چنار همت	5/0 اینچ
	چشمه صادقی	1 اینچ
	چشمه باغ	2 اینچ
	چشمه سفیدک	5/0 اینچ
	چشمه رسولی	25/0 اینچ
	چشمه گل	1 اینچ
پ ) پاسگاه قبط القلو	چشمه چاه منه	5/0 اینچ
ت ) پاسگاه تربر	چشمه نیتک	2/0 اینچ
	چشمه مهدی	2/0 اینچ
	چشمه چاه سرخ	3/0 اینچ
	چشمه چاه آهنگران	2/0 اینچ
	چشمه آبشور	2/0 اینچ
ث ) پاسگاه اکبر آباد	چشمه بیدی بالائی	6 اینچ
	چشمه بیدی پائینی	2 اینچ
ج ) آب باریک	چشمه سفیدک	1/0 اینچ
	آبشخور جوجه کشی	-
	چشمه های حاج مهراب	1 اینچ
	تلنبه بادی	25/0 اینچ
	چهار چشمه	5/0 اینچ
	عظیمی و آب بز	1 اینچ
	قنبری	1 اینچ
	آبشخور حاج مهراب	1 اینچ
ه ) پاسگاه محمود آباد	چشمه چاه ابل	2/0 اینچ
	چشمه نی	1 اینچ
	چشمه بادی	25/0 اینچ

پوشش گیاهی :

     گونه های گیاهی موجود درپارک بمو به350 گونه می رسد که در58 تیره گیاهی جای می گیرند. اهمیت وجودی حدود 51 گونه از گیاهان انحصاری درپارک ملی بمو نشان ازغنی بودن ذخائر توارثی آن دارد واز نظر حفظ ذخائر ژنیتیکی جایگاه ویژهای را اشغال می کند. تعداد گونه های درختی ودرختچه ای درپارک زیاد نیست ولیکن تراکم وپوشش ایجاد شده توسط چند گونه درختی بادام وبنه نشانگر جنگلی بودن ارتفاعات پارک است. به علاوه وجود تعداد کم گونه های مرغوب مرتعی که ارزش خوشخوراکی خوبی از نظر دامپروری داشته باشند نشان از تخریب واستفاده های بی رویه درطی سالهای گذشته دارد. شمای عمومی پارک به جز مناطق صخره ای شامل پوشش گیاهان درختی ودرختچه ای مثل

Ebenus   stellata ,Astragalus   susianus,   Astragalus   Fasciculifolius,   Convolvulus   leiocalycinus ,   Convolvulus   acanthocladus ,   Ephedra   Pachyclada ,

می باشد.

 

از مهمترین عناصر گیاهی غالب پارک باید به گیاهان زیر اشاره داشت :

Astragalus susianus

Astragalus gossypinus

Astragalus rhodosemius

Astragalus curviflorus

Astragalus cephalanthus

Astragalus fasciculifolius

Artemisia   aucheri

Achillea   eriophora

Helichrysum leucocephalum

Scariola orientalis

Cousinia cylindracea

Acantholimon schirazianum

Acantholimon   asphodelinum

Acantholimon   scorpius

Acantholimon   flexuosum

A canthophyllum microcephalum

Gypsophila   virgata

Convolvulus   dorycnium

گونه های آندمیک پارک ملی بمو

ردیف	نام فارسی محلی	اسامی علمی
1	زنگوله ای تیغانی	Onosma bulbotrichum
2	زنگوله ای دنایی	Onosma kotschyi
3	میخک حافظی	Dianthus hafezii
4	هزار خار پارک بمو	Cousinia calcitrapa
5	هزار خار چهار دانگه ای	Cousinia cylindracea
6	هزار خار شیرازی	Cousinia farsistanica
7	سیاه فندق	Cousinia crupinastram
8	شکرتیغال شیرازی	Echinops farsicus
9	تیغال کهگیلویه ای	Echinops macrophyllus
10	تیغال پرسپولیسی	Echinops persepolitanus
11	گل بی مرک گنوئی	Helich rysnm leucocephalum
12	شنگ اسبی کیی	Scrozonera mucida
13	شنگ اسبی پرسپولیسی	Scrozonera persepolitana
14	کاهوی صخره ای بنفش	Step torrhamphus tuberosus
15	پیچک شیرازی	Convolvulus shirazianus
16	وسمه تربچه ای	Isatis raphanifolia
17	چلیپای زرد	Matthiola flarida
18	چلیپای اصفهانی	Matthiola ovatifolia
19	سربال چوبی	Pterocephalus lignosus

حیات وحش :

 در پارک ملی بمو  تعداد 32 گونه پستاندار، 91 گونه پرنده ، 19 گونه خزنده و3 گونه دوزیست شناسایی شده است .

تنوع گونه های پستاندار به شرح ذیل می باشد :

1گونه ازراسته حشره خواران                        Insectivora

8 گونه ازراسته خفاش ها                             Chiroptera 

9 گونه ازراسته جوندگان                                Rodentia

1 گونه ازراسته خرگوش ها                          agomorpha

9 گونه ازراسته گوشتخوران                            Carnivora

4 گونه از راسته زوج سمان                         Artiodactyla

گونه های شاخص حیات وحش موجود در منطقه:

 

ردیف	نام فارسی محلی	اسامی علمی
1	شاه روباه	vulpes cana
2	پلنگ	Panthera pardus
3	آهو	Cazella subgutturosa
4	پازن	Capra aegagrus
5	قوچ وحشی	Oris orientalis
6	عقاب طلایی	Aquila chrysaetas
7	هما	Gypaetus barbatus
8	بالابان	Falco charruy
9	بحری	Falco peregrinus
10	شاهین	Falco pelegrinoidss
11	دال	Gyps fulvus
12	دال سیاه	Aegypius monachus
13	لاک پشت مهمیز دار	Testudo greaca
14	بزمجه بیابانی	Varanus griseus

چشم اندازهای بدیع ودیدنی :

 

پرتگاهها ، صخره ها ، دره های عمیق و منظره های ویژه کوهستانی که به واسطه توپوگرافی منطقه به وجود آمده اند پارک ملی بمو را به عنوان یک ژئوپارک نیز معرفی می کند . از جمله این مناطق می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

, ارتفاعات نوک فیل , ارتفاعات بالای پاسگاه محمود آباد , پر شمشیری ، چشمه چرو ، ارتفاعات آبشور ، قلات خانی ، دره های چپ و راست .

راههای قدیمی وتاریخی موجود درمنطقه

 راه کتل برده و راه حاج مهراب که در قدیم با ا
سب و الاغ و قاطر از این طریق از روستاهای بردج و تربرها به شهر زرقان و روستاهای اطراف آن تردد می کرده اند .

 

 

موزه تاریخ طیعی و تنوع زیستی پارک ملی بمو

 

 

مساحت موزه : حدود 250 متر مربع

تعداد دیوراماها : 11 عدد

تعداد نمونه ها ی پرنده : حدود 200 عدد ونزدیک به 60 گونه

تعداد نمونه های پستاندار: حدود 25 گونه

 

موزه پارک ملی بمو شامل بخش های زیر است:

الف) محوطه: شامل1- تابلو MUSEUM 2- تابلو افتتاحیه به دو زبان فارسی و انگلیسی 3- مجسمه های سنگی قسمت ورودی.

ب)بخش پارک شناسی: این بخش متشکل از 1- ماکت پارک ملی بمو 2- نقشه پراکندگی گیاهان پارک 3- نقشه پراکندگی پرندگان شاخص 4- نقشه پراکندگی پستانداران شاخص 5- اثر تاریخی اسب غلامرضا پهلوی در پارک.

ج)بخش علمی- دیرینه شناسی: شامل قانون می نیمم لیه بیگ ، تابلوهای تکاملی ، فسیل های پارک ، مقایسه دستگاههای مختلف 5 رده مهره دار ، بررسی پروفیل ها ، مقایسه مهره ستون فقرات نهنگ با سایر پستانداران ، مینی دیورامای گونه های شاخص.

 د)بخش نمایشی (دیوراماها): شامل نمایش مناطق تحت مدیریت پارک ملی بمو به همراه گونه های شاخص منطقه.

 

تهدیدات منطقه :

از جمله عوامل تهدید کننده پارک ملی بمو می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

پادگان ها و مراکز نظامی متعدد حاشیه پارک شامل :

پادگان احمد بن موسی ، کارخانه صدرشیمی ، پادگان امیرالمومنین ، محل استقرار تیپ یکم امام حسن مجتبی (ع) ، مرکز آموزش امام علی (ع) سپاه فجر مستقر در باجگاه ، پادگان جنگ افزارهای نوین .

 

 

پروژه های عمرانی شامل :

راه آهن شیراز – اصفهان ، کمربند شمال شرق شیراز ، خطوط انتقال نفت سروستان و میعانات گازی آغاردالان – پالایشگاه شیراز ، توسعه پالایشگاه شیراز ، خطوط انتفال برق و ....