منطقه حفاظت شده پرزوئيه
- آگوست 24, 2025
منطقه حفاظت شده ماله گاله درغرب استان فارس و درشرق منطقه حفاظت شده ارژن وپریشان قراردارد . این منطقه دارای پوشش جنگلی می باشد که عمدتاً از بلوط تشکیل شده و آخرین حد رویش بلوط در زاگرس است.
این منطقه با وسعت 52096 هکتار در 10 کیلومتری شیراز قرارگرفته است.
تاریخچه:
این منطقه پس از تصویب واگذاری 10% از جنگلهای در اختیار سازمان جنگلها و مراتع به سازمان حفاظت محیط زیست در سال 1378 طی مصوبه شماره 193 شورایعالی حفاظت محیط زیست بعنوان منطقه حفاظت شده جنگلی اعلام گردید.
اقلیم:
این منطقه دارای آب و هوای نیمه خشک سرد در قسمتهای پست ونیمه خشک مرطوب درارتفاعات می باشد. میزان بارندگی سالیانه آن بین 350-380 میلیمترمی باشد. ارتفاعات این منطقه با اولین بارش برف سفید پوش می شود و بعضا" این برف ها تا خرداد ماه سال بعد خود را نگه میدارند .
زمین شناسی:
از نظر زمین شناسی این بخش ادامه چین خوردگیهای زاگرس در استان فارس می باشد که در آن امواج چین ها ملایمتر و بازتر شده و بیشتر به صورت چاله های ناودیسی و برجستگی های طاقدیسی ساده مشخص میگردد . همین چاله های ناودیسی به مرور زمان تبدیل به دشت های وسیع گردیده است . از دیگر مشخصات زاگرس فارس این است که هر چه از طرف شمال غرب استان به طرف شرق و جنوب شرق استان پیش میرویم ، محور چین ها از جهت شمال غرب جنوب شرق به سمت غرب به شرق منتهی میگردد . از نظر زمین شناسی در کوه های استان فارس طبقات ائوسن، توده های عظیمی را تشکیل داده است. زاگرس در فارس بر روی سنگ های شیستی، آهکی و مارنی و تشکیلات جوان تر متعلق به دوره کرتاسه تشکیل شده که دارای سنگواره پالئوسن می باشد. بعد از مدتی محیط رسوبی عمیق تر شده و لایه های آهکی به وجود آمده همراه با مارن و شیست بوجود آمده اند . در حوضه رسوبی زاگرس رسوب گذاری از دوره الیگوسن به میوسن هم چنان ادامه داشته و سازند آهک آسماری تشکیل شده است.
گنبد نمکی رمقان بین دو کوه سلامتی و مروک در دره گسلی کره بس که رودخانه جره در آن جریان دارد، سر از خاک برآورده است.این کوه نمکی در کنار روستای رمقان واقع شده و در بین اهالی محلی به تل نمکدان معروف است. این پدیده زمین شناسی زیبا از نظر تکتونیکی و همچنین دارا بودن اشکال رسوبی یکی از جمله آثار جذاب، دیدنی و تماشایی ژئوتوریستی حوضه زاگرس می باشد.
کوه دلو با ارتفاع 3200 متر از سطح دریا بلندترین قله منطقه و جنوب شیراز و آخرین شاخه جنوبی سلسله جبال زاگرس است.حدود 17 هزار هکتار وسعت دارد.
منابع آبی:
باتوجه به اینکه این منطقه دارای آب وهوای نیمه خشک مرطوب می باشد بنابراین از نظر بارندگی وآبی دارای شرایط مناسبی می باشد. منابع آبی مهم منطقه عبارتند از : چشمه تنگ سرخی, چشمه سربهاره، چشمه چاه حسنی و رودخانه جره که همگی قابلیت آب شرب را دارند.
پوشش گیاهی منطقه :
این منطقه به عنوان منطقه حفاظت شده جنگلی می باشد و از پوشش گیاهی نسبتاً خوبی برخوردار است. در واقع آخرین حد رویش جنگلهای بلوط در زاگرس می باشد. پوشش منطقه از نوع ایران- تورانی بوده و عناصر این تیپ در آن حضور دارند.لیست گیاهان موجود در منطقه به شرح ذیل می باشد.
ردیف | نام فارسی | نام علمی | خانواده |
1 | ارس | Juniperus excelsa | Cupressaceae |
2 | بلوط | . Quercus sp | Fagaceae |
3 | بنه | Pistacia atlantica | Anacardiaceae |
4 | کلخنگ | Pistacia khinjuk | Anacardiaceae |
5 | بادام وحشی | Amygdalus scoparia | Rosaceae |
6 | افرای کوهی | Acer monspesulanum | Aceraceae |
7 | زالزالک | . Crataegus sp | Rosaceae |
8 | خوشک | Daphne sp. | Thymelaceae |
9 | ریش بز | Ephedra sp. | Ephedraceae |
10 | کلاه میرحسن | Acantholimon sp. | Plumbaginaceae |
11 | چوبک | Acanthophyllum sp. | Caryophylaceae |
12 | پیچک صحرایی | Convolvulus sp | Convolvulaceae |
13 | گون | Astragalus sp. | Papilionaceae |
14 | آبنوس | Ebenus stellata | Papilionaceae |
15 | تاک پوک | Colutea persica | Papilionaceae |
16 | جاشیر | Prangus sp. | Umbelliferae |
17 | کما | Ferula sp. | Umbelliferae |
18 | گوش بره | Phlomis olivier | Labiatae |
19 | مریم گلی | Salvia sp. | Labiatae |
20 | لاله واژگون | Fritillaria imperialis | Liliaceae |
21 | عروس سنگ | Dionysia sp. | Primulaceae |
22 | بهمن | Stipa barbata | Graminae |
23 | Bromus sp. | Graminae | |
24 | Lolium rigidum | Graminae |
حیات وحش منطقه :
مهمترین زیستگاههای حیوانات وحشی دراین منطقه جنگلهای انبوه بلوط و بنه و ارتفاعات دلو, بوری وسلامتی است.گونه شاخص منطقه سنجاب ایرانی است که زیستگاه آن جنگلهای بلوط می باشد.این جانور با جمع آوری دانه های بلوط و زیر خاک کردن آنها در زادآوری درختان بلوط نقش مهمی را ایفا می کند.
لیست پستانداران منطقه:
ردیف | نام فارسی | نام علمی |
1 | پلنگ | Panthera pardus |
2 | خرس | Ursus arctos |
3 | سنجاب ایرانی | Sciuras anomalus |
4 | گراز | Sus scrofa |
5 | گرگ | Canis lupus |
6 | روباه | Vulpes vulpes |
7 | خرگوش | Lepus eapensis |
8 | تشی | Hystrix indica |
لیست خزندگان منطقه:
ردیف | نام فارسی | نام علمی |
1 | لاک پشت مهمیزدار | Testudo horsfieldii |
آگامای فلس درشت | Laudokia nupta | |
مار قیطانی | Platyceps rhodorachis | |
افعی(گرزه مار) | Macrovipera lebetina obtusa |
ردیف | نام فارسی | نام علمی |
1 | چرخریسک سرآبی | Parus caeruleus |
2 | چرخریسک بزرگ | Parus major |
3 | زردپره سرسیاه | ٍEmberiza melanocephala |
4 | کلاغ نوک سرخ | Pyrrhocorax pyrrhocorax |
5 | قمری معمولی | Streptopelia turtur |
6 | سارگپه معمولی | Buteo buteo |
7 | کبک | Alectoris chukra |
8 | تیهو | Ammoperdix griseogularis |
9 | دارکوب سوری | Dendrocopos syriacus |
جاذبه ها و چشم اندازها:
امام زاده پیر غیب: روایت می شود که از نوادگان امام رضا(ع) می باشد که به همراه خواهرخود امام زاده پیربانودرزمان حمله خلفای عباسی به این منطقه پناه آورده اند وسپس غیب شده اند.
قبرستان های قدیمی:
که قدمت آنها حدودا به 300 تا400 سال قبل می رسد.
امام زاده محمد:
روایت می کنند که این فرد دراین محل آتشی روشن نموده وبعد از یکسال که به همان محل مراجعه می نماید آتش کماکان روشن بوده است. بر این اساس موجب اعتقادات مذهبی مردم شده که هرساله صدها نفر به این محل مراجعه می کنند .
امکانات، تجهیزات و جاده دسترسی منطقه:
راههای دسترسی به منطقه عبارتند از جاده شیراز-کازرون، فرعی جاده سیاخ دارنگون و فرعی خانه خمیس و همچنین جاده جدید خانه زنیان-فیروزآباد. در حال حاضر تنها یک پاسگاه در منطقه وجود دارد که با توجه به وسعت منطقه و روستاهای موجود در آن کافی نمی باشد به گونه ای که کنترل و پایش منطقه را با مشکل روبرو نموده است بنابراین ساخت دو واحد پاسگاه دیگر ضروری می باشد.
عوامل اصلی تهدید منطقه :
پس از اینکه چهل خانواده از عشایر کهمره سرخی در روستای جدیدالاحداث مله گاله ساکن شدند ساکنان آن به دلیل نبود آب و زمین زراعتی از طریق دامداری و ذغال گیری امرار معاش می نمایند. هرچند که اهالی سایر روستاهای واقع در منطقه نیز اقدام به ذغال گیری نموده که این امر موجب قطع درختان کهنسال و نابودی جنگلهای بلوط شده است.
1- قطع درختان جنگلی با هدف ذغال گیری
2-تخریب اراضی و تغییر کاربری آنها
3- وجود چندین روستا در محدوده منطقه
4- تصرف اراضی ملی به بهانه موقوفه بودن و اختصاص آن به باغ شهر
5- حضور یوردهای عشایری در منطقه
6- وجود دام مازاد و چرای بیرویه